2Ki 23 | CYM | STEP | Dyma'r brenin Joseia yn galw arweinwyr Jwda i gyd at ei gilydd yn Jerwsalem.

2 Kings 23

Diwygiadau crefyddol y brenin Joseia

(2 Cronicl 34:3-7,29-33)

1 Dyma'r brenin Joseia yn galw arweinwyr Jwda i gyd at ei gilydd yn Jerwsalem. 2 Yna dyma fe'n mynd i'r deml, ac roedd pobl Jwda a Jerwsalem, yr offeiriaid a'r proffwydi gydag e. Roedd pawb yno, o'r ifancaf i'r hynaf. Yna dyma sgrôl yr ymrwymiad oedd wedi ei darganfod yn y deml yn cael ei darllen yng nghlyw pawb. 3 A dyma'r brenin yn sefyll wrth y piler ac addo o flaen yr Arglwydd, i wneud ei orau glas i ddilyn yr Arglwydd a cadw ei orchmynion, ei ofynion, a'i reolau. Roedd yn addo cadw amodau'r ymrwymiad oedd yn y sgrôl. A dyma'r bobl yn sefyll i ddangos eu bod yn cytuno.

4 Yna dyma'r brenin yn gorchymyn i Chilceia'r archoffeiriad a'r offeiriaid cynorthwyol a'r porthorion i gymryd allan o'r deml bopeth oedd yn cael ei ddefnyddio i addoli Baal a'r dduwies Ashera a'r sêr. A dyma fe'n llosgi'r cwbl y tu allan i Jerwsalem ar gaeau teras Cidron, ac yna mynd â'r lludw i Bethel. 5 Yna dyma fe'n sacio'r offeiriaid ffals oedd wedi eu penodi gan frenhinoedd Jwda i losgi arogldarth ar yr allorau lleol yn nhrefi Jwda ac o gwmpas Jerwsalem (llosgi arogldarth i Baal, ac i'r haul, lleuad, planedau a sêr). 6 Yna dyma fe'n symud polyn y dduwies Ashera o'r deml, a mynd ag e allan o Jerwsalem i ddyffryn Cidron, a'i losgi yno. Wedyn malu beth oedd ar ôl yn llwch mân, a taflu'r llwch i'r fynwent gyhoeddus. 7 Wedyn, dyma fe'n chwalu ystafelloedd y puteinwyr yn y deml, wrth ymyl lle roedd y merched yn gwau llenni ar gyfer Ashera.

8 Dyma fe'n symud yr offeiriaid i gyd o drefi Jwda, a difetha'r holl allorau lleol lle buon nhw'n llosgi arogldarth – o Geba i Beersheba. Wedyn dyma fe'n chwalu'r allorau i'r gafr-ddemoniaid oedd wrth giât Josua, rheolwr y ddinas – ar y chwith wrth fynd drwy'r giât i'r ddinas. 9 Doedd offeiriaid yr allorau lleol ddim yn cael gwasanaethu wrth allor yr Arglwydd yn Jerwsalem. Ond roedden nhw yn cael bwyta'r bara heb furum ynddo gyda'u cyd-offeiriaid.

10 Dyma fe'n difetha'r Toffet oedd yn nyffryn Ben-hinnom ^a, rhag i neb losgi ei fab neu ferch yn aberth i'r duw Molech. 11 A dyma fe'n cael gwared â'r ceffylau oedd brenhinoedd Jwda wedi eu cysegru i'r haul (roedden nhw yn yr iard, wrth y fynedfa i'r deml, wrth ymyl tŷ Nathan-melech, swyddog y palas), a llosgi cerbydau'r haul. 12 Yna dyma fe'n chwalu'r allorau oedd brenhinoedd Jwda wedi eu codi ar y to uwchben llofft Ahas, a'r allorau roedd Manasse wedi eu hadeiladu yn y ddwy iard yn y deml. Malodd nhw'n lwch mân a thaflu'r llwch i ddyffryn Cidron. 13 Wedyn chwalu'r allorau lleol paganaidd oedd i'r dwyrain o Jerwsalem ac i'r de o Fynydd y Llygredd, y rhai oedd wedi eu hadeiladu gan y Brenin Solomon i'r duwiau ffiaidd, Ashtart (duwies Sidon), Chemosh (duw Moab), a Milcom (duw pobl Ammon). 14 Dyma Joseia'n malu'r colofnau cysegredig, torri i lawr bolion y dduwies Ashera a gwasgaru esgyrn dynol lle roedden nhw'n arfer bod. 15 Dyma fe hyd yn oed yn chwalu'r allor oedd Jeroboam fab Nebat wedi ei chodi yn Bethel (yr un wnaeth i Israel bechu). Tynnodd yr allor a'r man sanctaidd i lawr a'u llosgi. Malodd yr allor leol yn llwch mân a llosgi polion y dduwies Ashera. 16 Pan drôdd rownd dyma Joseia'n sylwi fod beddau ar ochr y bryn. Felly dyma fe'n anfon dynion i nôl esgyrn dynol o'r beddau a'u llosgi nhw ar yr allor, i'w llygru hi. A dyna sut daeth y neges roddodd yr Arglwydd drwy ei broffwyd yn wir, pan oedd Jeroboam yn sefyll wrth yr allor yn ystod rhyw Ŵyl. ^{▼▼23:16 drwy ei broffwyd … rhyw Ŵyl gw. 1 Brenhinoedd 13:1,2.}

Yna dyma'r brenin Joseia yn digwydd sylwi ar fedd y proffwyd oedd wedi dweud y byddai hyn i gyd yn digwydd. 17 “Beth ydy'r garreg fedd yna?” gofynnodd.

A dyma bobl Bethel yn ateb, “Dyna fedd y proffwyd ddaeth o Jwda a proffwydo'n union beth rwyt ti wedi ei wneud ar allor Bethel.”

18 A dyma Joseia'n dweud, “Gadwch lonydd iddo fe. Does neb i ymyrryd â'i esgyrn e.” Felly dyma nhw'n gadael llonydd i'w esgyrn e, ac esgyrn y proffwyd arall o ardal Samaria oedd wedi ei gladdu yna. ^{▼▼23:18 y proffwyd … Samaria gw. 1 Brenhinoedd 13:32.}

19 Dyma Joseia hefyd yn cael gwared â'r temlau ar allorau lleol oedd yn nhrefi Samaria. Brenhinoedd Israel oedd wedi eu codi nhw, ac wedi digio'r Arglwydd drwy wneud hynny. Gwnaeth Joseia'r un peth i'r allorau hynny ag roedd wedi ei wneud i'r allor leol yn Bethel. 20 Dyma fe'n lladd offeiriaid y temlau, a llosgi esgyrn dynol ar yr allorau.

Ar ôl gwneud hyn i gyd, dyma Joseia'n mynd yn ôl i Jerwsalem.

Joseia'n dathlu'r Pasg

(2 Cronicl 35:1-19)

21 Yna dyma'r brenin Joseia yn gorchymyn i'r bobl, “Dych chi i ddathlu Pasg yr Arglwydd eich Duw, yn union fel mae'n dweud yn sgrôl yr ymrwymiad yma.” 22 Doedd y Pasg ddim wedi cael ei gadw fel yma ers cyfnod y barnwyr – dim drwy holl gyfnod brenhinoedd Israel a Jwda. 23 Roedd Joseia wedi bod yn frenin am un deg wyth o flynyddoedd pan gynhaliwyd y Pasg yma i'r Arglwydd yn Jerwsalem.

Diwygiadau eraill Joseia

24 Roedd Joseia hefyd wedi cael gwared â phawb oedd yn ymhél ag ysbrydion ac yn siarad â'r meirw, pob eilun-ddelw teuluol a'r eilunod ffiaidd eraill oedd i'w gweld yn Jwda a Jerwsalem. Gwnaeth ei orau glas i gadw gofynion y gyfraith oedd ar y sgrôl roedd Chilceia'r offeiriad wedi dod o hyd iddi yn y deml. 25 Fuodd yna ddim brenin tebyg iddo o'i flaen nac ar ei ôl. Roedd wedi troi at yr Arglwydd â'i holl galon, ei holl enaid a'i holl nerth, i wneud fel mae Cyfraith Moses yn gofyn.

26 Ac eto, roedd yr Arglwydd yn dal yn ddig gyda Jwda; roedd yr holl bethau oedd Manasse wedi eu gwneud wedi ei ddigio fe gymaint. 27 Dwedodd, “Dw i'n mynd i droi cefn ar Jwda fel dw i wedi gwneud gydag Israel. Dw i'n mynd i wrthod y ddinas yma roeddwn i wedi ei dewis – Jerwsalem, a'r deml y dwedais i amdani, ‘Dyma ble bydda i'n byw.’”

Diwedd teyrnasiad Joseia

(2 Cronicl 35:20—36:1)

28 Mae gweddill hanes Joseia, a'r cwbl wnaeth e ei gyflawni, i'w weld yn y sgrôl Hanes Brenhinoedd Jwda. 29 Yn ystod cyfnod Joseia roedd Pharo Necho, brenin yr Aifft, wedi mynd at yr Afon Ewffrates i helpu brenin Asyria. Dyma Joseia yn arwain ei fyddin allan i ymladd yn ei erbyn, ond dyma Pharo Necho yn lladd Joseia yn y frwydr yn Megido. 30 Dyma ei weision yn mynd â'i gorff yn ôl o Megido i Jerwsalem mewn cerbyd rhyfel, a cafodd ei gladdu yn ei fedd ei hun. Yna dyma bobl y wlad yn cymryd Jehoachas, mab Joseia, a'i eneinio'n frenin yn lle ei dad.

Jehoachas brenin Jwda ^d

(2 Cronicl 36:2-4)

31 Roedd Jehoachas yn ddau ddeg tri pan ddaeth yn frenin, a bu'n frenin yn Jerwsalem am dri mis. Enw ei fam oedd Chamwtal (merch Jeremeia o Libna ^{▼▼23:31 Jeremeia o Libna Nid y proffwyd (gw. Jeremeia 1:1).}). 32 Gwnaeth bethau drwg iawn yng ngolwg yr Arglwydd fel ei hynafiaid o'i flaen. 33 Dyma Pharo Necho yn ei ddal a'i gadw yn y ddalfa yn Ribla ^{▼▼23:33 Ribla tref ar lan Afon Orontes yng ngogledd Libanus} yn ardal Chamath, a dod a'i deyrnasiad yn Jerwsalem i ben. Ar ôl gosod treth ar y wlad o dair mil cilogram o arian a tri deg cilogram o aur, 34 dyma Pharo Necho'n gwneud Eliacim (mab arall i Joseia) yn frenin yn lle ei dad, a newid ei enw i Jehoiacim. Yna cymryd Jehoachas i lawr i'r Aifft, a dyna lle buodd hwnnw farw.

35 Roedd Jehoiacim yn talu'r arian a'r aur oedd y Pharo yn ei hawlio, ond i wneud hynny roedd rhaid iddo drethu'r wlad i gyd. Casglodd yr arian i dalu Pharo Necho drwy godi treth oedd yn seiliedig ar faint o eiddo oedd gan bob un.

Jehoiacim brenin Jwda ^g

(2 Cronicl 36:5)

36 Roedd Jehoiacim yn ddau ddeg pump oed pan gafodd ei wneud yn frenin, a bu'n frenin yn Jerwsalem am un deg un o flynyddoedd. Enw ei fam oedd Sebida (merch Pedaia o dref Rwma). 37 Gwnaeth bethau drwg iawn yng ngolwg yr Arglwydd fel ei hynafiaid o'i flaen.